Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι κάποια στιγμή της ζωής τους υποφέρουν από πονοκέφαλο (κεφαλαλγία) ο οποίος στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να αντιμετωπιστεί με ένα απλό παυσίπονο.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των πονοκεφάλων είναι πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες, δηλαδή δεν οφείλονται σε κάποια υποκείμενη εγκεφαλική βλάβη, συνεπώς δεν είναι επικίνδυνες για τη ζωή του ασθενούς, μπορεί όμως να έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής του. Η συχνότητα των κεφαλαλγιών αυτών ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό. Μπορεί να εμφανίζονται σποραδικά, όταν όμως εμφανίζονται για πάνω από 15 ημέρες το μήνα και για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 3 μηνών, τότε μιλάμε για χρόνια κεφαλαλγία.

​

Τα 4 κύρια είδη πρωτοπαθών κεφαλαλγιών είναι τα παρακάτω:

​

Ημικρανία – παρατηρείται κυρίως στο μισό κεφάλι, είναι μέτριας έως μεγάλης έντασης και συνήθως συνοδεύεται από ναυτία, φωτοφοβία και ηχοφοβία. Μερικοί ασθενείς πριν την εμφάνιση του πόνου εμφανίζουν αύρα (πρόκειται για νευρολογικό φαινόμενο που εκδηλώνεται κατά την έναρξη της ημικρανικής κρίσης και τα χαρακτηριστικά της διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Οι ασθενείς μπορεί να περιγράφουν λαμπάκια, φωτεινές γραμμές ή μυγάκια στο οπτικό τους πεδίο, μούδιασμα στο ήμισυ του σώματος, δυσκολία στην ομιλία κλπ)

Κεφαλαλγία τύπου τάσεως – είναι ήπιας έως μέτριας έντασης και εντοπίζεται σε ολόκληρο το κεφάλι, στους κροτάφους ή στην περιοχή του αυχένα. Σε αντίθεση με την ημικρανία όπου ο πόνος είναι παλλόμενος (σφύζων), στην κεφαλαλγία τύπου τάσεως είναι συνεχόμενος και έχει την αίσθηση του σφιξίματος.

Αθροιστική κεφαλαλγία – εμφανίζεται σπανιότερα, παρατηρείται στη μία πλευρά του κεφαλιού συνήθως στο μάτι και είναι πολύ μεγάλης έντασης. Συχνά συνοδεύεται από ρινική καταρροή, δακρύρροια, ερυθρότητα του ματιού και πτώση του βλεφάρου.

Κεφαλαλγία από κατάχρηση παυσίπονων – η αλόγιστη χρήση φαρμάκων για την αντιμετώπιση των πονοκεφάλων οδηγεί σε επιδείνωση του προβλήματος

​

Σύμφωνα με μελέτες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο πονοκέφαλος είναι από τις πιο υποδιαγνωσμένες και υποθεραπευμένες παθήσεις καθώς οι πάσχοντες πολύ συχνά δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια. Οι πιο συνηθισμένοι εκλυτικοί παράγοντες των πρωτοπαθών κεφαλαλγιών είναι το υπερβολικό στρες, η αυξομείωση ορμονών (πχ πριν ή κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσης), η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης και η έλλειψη ύπνου.

Για την αντιμετώπιση των πονοκεφάλων το πρώτο βήμα είναι η σωστή διάγνωση. Υπάρχουν φάρμακα που βοηθούν στην καταπράυνση του άλγους, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί συστηματική χορήγηση αγωγής προκειμένου να μειωθούν τα επεισόδια. Επίσης, υπάρχουν πολλά μη φαρμακευτικά μέτρα με τα οποία ο ασθενής μπορεί να μειώσει τη συχνότητα και την ένταση των πονοκεφάλων, άρα και την ποιότητα ζωής του.

​

𝚫𝚬𝚼𝚻𝚬𝚸𝚶𝚷𝚨𝚯𝚬𝚰𝚺 𝚱𝚬𝚽𝚨𝚲𝚨𝚲𝚪𝚰𝚬𝚺

​

Οι δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες, σε αντίθεση με τις πρωτοπαθείς, αποτελούν σύμπτωμα μιας υποκείμενης νόσου. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να διερευνηθεί και να διαγνωσθεί αυτή η υποκείμενη διαταραχή, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι ακόμα και απειλητική για τη ζωή.

​

Κάποιες από τις παθήσεις που μπορεί να εκδηλωθούν με κεφαλαλγία είναι οι εξής:

​

• Όγκοι εγκεφάλου (πρωτοπαθείς ή μεταστατικοί)

• Υπαραχνοειδής αιμορραγία ή ενδοεγκεφαλική αιμορραγία

• Λοιμώξεις (μηνιγγίτιδα-εγκεφαλίτιδα)

• Φλεγμονώδη και αυτοάνοσα νοσήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος

• Ιδιοπαθής ενδοκράνια υπέρταση

• Θρόμβωση φλεβών του εγκεφάλου

• Παραρρινοκολπίτιδα

• Αγγειίτιδες του κεντρικού νευρικού συστήματος & κροταφική αρτηριίτιδα

• Τα συνηθέστερα χαρακτηριστικά των δευτεροπαθών κεφαλαλγιών είναι τα εξής:

• Νευρολογικά συμπτώματα κατά την διάρκεια ή μετά από μια κρίση κεφαλαλγίας

• Ευρήματα στην νευρολογική εξέταση

• Αλλαγή των συνηθισμένων χαρακτηριστικών της κεφαλαλγίας

• Μεγάλη σχετικά ηλικία ( >50 ετών)

• Ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς (χημειοθεραπεία, AIDS κλπ)

• Αιφνίδια έναρξη της κεφαλαλγίας ή ιδιαίτερα μεγάλη ένταση αυτής

• Πυρετός

• Αυχενική δυσκαμψία

• Οίδημα των οπτικών θηλών

• ​

Σταθερά επιδεινούμενη κεφαλαλγία ή μη ανταποκρινόμενη σε καμία θεραπεία

Πρωτοεμφανιζόμενη σοβαρή κεφαλαλγία

Για τη διερεύνηση των δευτεροπαθών κεφαλαλγιών απαιτείται αξονική ή μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, και πιθανόν και άλλες εξετάσεις ανάλογα με την κρίση του θεράποντος γιατρού. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να τεθεί εξ' αρχής η υποψία της υποκείμενης διαταραχής ώστε ο ασθενής να λάβει όσο το δυνατό συντομότερα την κατάλληλη θεραπεία, και να μην θεωρηθεί "ένας απλός πονοκέφαλος" που χρειάζεται μόνο παυσίπονα.