Με τον όρο άνοια περιγράφεται ένα σύνολο συμπτωμάτων που σχετίζονται με εξασθένηση των νοητικών λειτουργιών. Υπάρχουν πολλά είδη άνοιας, όπως πχ η νόσος Αλτσχάιμερ και η αγγειακή άνοια (γνωστική δυσλειτουργία που προκαλείται από βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου).
Τα συνηθέστερα συμπτώματα που παρουσιάζουν οι πάσχοντες από άνοια είναι τα εξής: διαταραχή μνήμης διαταραχή λόγου διαταραχή αντίληψης του χώρου δυσκολία στην εκτέλεση σύνθετων δραστηριοτήτων κ.α. Υπάρχουν ωστόσο και συμπεριφορικά και ψυχιατρικά συμπτώματα, όπως: Μεταβολή της προσωπικότητας Ανάρμοστη συμπεριφορά Ψευδαισθήσεις Διαταραχή του ύπνου κ.α.
Ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της άνοιας; Η ηλικία Η κληρονομικότητα Οι αγγειακοί παράγοντες κινδύνου (υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, υπερλιπιδαιμία, κάπνισμα) Η χρόνια κατάχρηση οινοπνεύματος Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο
Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της άνοιας γίνεται με βάση τον τύπο της. Στη νόσο Αλτσχάιμερ συνιστάται φαρμακευτική αγωγή για να καθυστερήσει όσο γίνεται περισσότερο η εξέλιξή της. Σημαντικό είναι να αποκλειστούν εξαρχής τα αναστρέψιμα αίτια άνοιας, καθώς στην περίπτωση αυτή με την αντιμετώπιση της αιτίας αναστρέφεται η γνωστική διαταραχή. Η πρόληψη της άνοιας εστιάζει στον περιορισμό των παραγόντων κινδύνου που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης. Η καλή κοινωνική ζωή και οι δραστηριότητες που στοχεύουν στην εγγρήγορση του εγκεφάλου, όπως η εκμάθηση ξένης γλώσσας ή τα σταυρόλεξα, ο έλεγχος των αγγειακών παραγόντων κινδύνου καθώς και η τακτική σωματική άσκηση μπορούν να καθυστερήσουν ή ακόμη και να αποτρέψουν την εμφάνιση της νόσου. Σημαντικό ρόλο σε όλα τα στάδια της νόσου παίζει το οικείο περιβάλλον του πάσχοντος, καθώς η ψυχολογική στήριξη, η κατανόηση και η υπομονή είναι τα βασικά στοιχεία για την ομαλή πορεία της υγείας του. Σε περίπτωση υποψίας νοητικής έκπτωσης, αρμόδιος να εξετάσει τον πιθανό ασθενή είναι ο ειδικός νευρολόγος.
